وضعیت نگران کننده پژوهش در کشور

پراستنادترین دانشمند ایرانی، دکتر صالحی، در گفتگوی اختصاصی با هیتنا از وضعیت نگران کننده پژوهش در ایران سخن می گوید.

ما هرگاه به فرهیخته­ای میرسیم شروع می­کنیم به بازگو کردن افتخارات وی و او نیز با شوقی بیشتر توضیح می­دهد که آری چنین شد و چنان. این بار نیز چنین شد و ما در اتاقی کوچک در دانشکده­ی برق به سراغ دانشمندی رفتیم که پراستاندترین داشنمند ایرانی شناخته شده است. وی چهره­ی ماندگار کشور در سال 89 بوده و جزء 250 نفر برتر در شاخه علوم کامپیوتر در ISI می­باشد. دکتر جواد صالحی رتبه­ی اول بیستمین دوره­ی جشنواره­ی بین‌المللی خوارزمی در زمینه پژوهش‌های بنیادی و دریافت‌کننده­ی جایزه­ی مخترع برجسته­یسازمان جهانی مالکیت فکری است. همچنین وی جایزه­ی عالی بل‌کور در زمینه­ی تحقیقات مخابرات در سال ۱۹۸۸ را دریافت نمود. او عضو کمیته­ی برگزاری اولین و دومین کنفرانس IEEE درزمینه اطلاعات عصبی می­باشد.

ایشان چهره ی ماندگار سال ۸۹ شناخته شده اند و در میان ۲۵۰ چهره ی برتر علوم کامپیوتر می باشند.

 

بدون شک افتخارات این دانشمند بزرگ ایرانی ستودنی است. اما محور بحث ما دیگر تنها این افتخارات نیست. او داشته­ های دیگری دارد که گویی باید در همان گوشه ­ی اتاق کوچک خاک بخورند. وی حتما گفته­ هایی در باره­ی ماهیت پژوهش در کشور و همچنین پژوهش­های بنیادی دارد و یا مطمئنا به عنوان کسی که سال هاست در زمینه­ ی مخابر ات باند پهن تلاش می­کند، می­تواند چاره ه­ایی برای اینترنت پرسرعت در ایران بیاندیشد!

ماهیت پژوهش در کشور بسیار نگران کننده است

دکتر جواد صالحی ماهیت پژوهش در کشور را بسیار نگران­کننده توصیف می­کند و می­گوید: متاسفانه کیفیت محوری و درایت در پژوهش چندان لحاظ نمی­گردند و تحولاتی که در کشور رخ داده­اند بیشتر بسیج علمی می­باشد. البته این خود قابل تقدیر و ستایش است که چنین سیل عظیمی از محققان و پژوهشگران در دانشگاه­ها به پژوهش آن هم در این گستره می­پردازند. اما گویی دانشگاه­ها و محیط­های پژوهشی مبدل به رستوران­ها فست فود شده­اند که در آن پژوهش نیز ماهیتی فست فودی دارد و بر همین اساس کیفیتی فست فودی پیداکرده است. پژوهش مقاله محور به درد کشور نمی­خورد و در سال­هایی نه چندان دور ضربه­ای مهلک به پایه­های علم کشور وارد خواهد نمود.

بیداری علمی

وی در ادامه­ ی سخنان خود افزود: ما بیشتر از این که به بسیج علمی محتاج باشیم نیازمندیم تا موج بیداری علمی در کشور رخ دهد، بدین معنا که باید از کمیت به سمت کیفیت حرکت کرد. در این حرکت مولفه­های بسیاری موثراند و عملا چرخ­های پژوهش به شمار می­روند. مهم­ترین مولفه­های آن پژوهش­های بنیادین، آزمایشگاه­های مجهز و بودجه­بندی مناسب و آینده­نگرانه به بخش­های مختلف پژوهش می­باشد.

وی بر این باورست که آزمایشگاه­های ما نسبت به بیست سال گذشته بسیار پیشرفته ­تراند اما باز در شان جامعه­ ی ما نیستند و نیازهای پژوهشی ما را برآورده نمی­کنند. پژوهش­های بنیادین نقطه­ ی صفراند و باید به آن­ها توجه نمود. دانشی که توسط دانشگاه­های کشور به خصوص دانشگاه­های برتر تولید می­شوند باید ماهیتی Disruptive داشته باشند و پایه­ های علم در جهان را تکان دهند و این مفهوم واقعی پژوهش است.

وی می­گوید: مهم­تر از بسیج علمی در کشور بیداری علمی است اما دانشگاه­ها نقش ابزاری یافته و در آن­ها از بیداری علمی خبری نیست. ما باید درک کنیم که پروازهای ناموفق نیز ارزشمندند. مدیران با پروژه­های پژوهشی سلیقه ­ای برخورد می­کنند و گاهی پروژه­هایی که سال­هاست برای آن­ها تلاش شده و فصل میوه دادن آن­هاست، با تغییر مدیریت کن فیکون می­شوند. برخورد سلیقه ­ای با پروژه­ های پژوهشی اثری بحرانی بر پژوهش گذاشته است و به آن صدمه وارد می­کند.

ما در ایران غریب شده ­ایم

دکتر صالحی همچنان که به اهمیت اینترنت پرسرعت در کشور و فیبر­های نوری اشاره می­کند می­گوید: در ایران پروژه­های بسیار بزرگی راه اندازی شده ­اند ولی از ما که یکی از پیشتزان و صاحب­نظران این فناوری در جهان هستیم هیچ پرسشی نمی­شود و حتی دریغ از یک زنگ! اهمیت اینترنت پرسرعت را از همین­جا بدانیم که هم ­اکنون جهان به سمت شبکه­ های با سرعت ترا­بایت بر ثانیه حرکت می­کند و ما نیز سال­هاست که در این زمینه تحقیق و پژوهش کرده­ایم و به جاهای خوبی هم رسیده­ایم. طوری که هم­ اکنون به نقطه­ ای رسیده ­ایم که بارها در همایش ­های خارجی از بنده دعوت می­شود تا درباره­ ی موضوع فیبر نوری و شبکه­ های باند­پهن نقطه نظرات و یافته­ های خود را بیان کنم. حتی در کتابی از کمبریج نیز از بنده خواسته شده دو فصلی به نوشتار در آورده و اضافه کنم. اما دریغ از اندکی توجه در داخل که فلانی هم در دانشکده­ی برق نشسته و منتظر است!